Vanaf middernacht op 17 november 2025 verschenen er plotseling borden langs snelwegen met de woorden: Nederland valt uit. Op tv flitsten crisisachtige banners, op radio’s klonken korte spotjes met een kalm maar dringend geluid: ‘Denk vooruit’. De Rijksoverheid, in samenwerking met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), heeft een ongekende campagne gelanceerd om burgers voor te bereiden op een grootschalige stroomuitval — niet als fictie, maar als realistisch scenario. Minister Foort van Oosten van Justitie en Veiligheid stelt: ‘We leven in een onvoorspelbare tijd. Als de stroom uitvalt, ben je 72 uur op jezelf aangewezen. De hulpdiensten kunnen niet overal tegelijk zijn.’ En dat is precies het punt.
Waarom nu? En waarom dit?
De campagne ‘Denk vooruit’ is geen plotselinge paniekactie. Ze bouwt voort op de schokken van 2024, toen het EO-programma ‘Black Out’ een fictieve cyberaanval op Stedin simuleerde. In de test vielen regio’s als Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht uren zonder stroom — en de chaos was realistisch: geen lift, geen pinautomaat, geen waterpomp, geen mobiel netwerk. Dat was een waarschuwing. Nu is het een voorbereiding. De geopolitieke spanningen, de toenemende frequentie van extreem weer, en de kwetsbaarheid van kritieke infrastructuur maken een grote stroomuitval geen sci-fi meer — maar een waarschijnlijkheid.De cijfers die je niet wil horen
Uit onderzoek van Markteffect, opdrachtgever het ministerie van Justitie en Veiligheid, blijkt iets ongemakkelijks: 6 van de 10 Nederlanders voelt dat de kans op een noodsituatie is toegenomen. Maar slechts 3 van de 10 heeft een noodpakket of een plan. Dat is een kloof van bijna 50 procent. En de details zijn nog schokkender: 58% denkt dat ze 72 uur kunnen overleven zonder stroom — maar slechts 44% kan koken zonder een elektrische kookplaat. 54% heeft contant geld op zak bij een pinstoring — maar 43% bezit een radio op batterijen. Dat betekent: de meeste mensen denken dat ze voorbereid zijn, maar de praktijk zegt iets anders. Zonder stroom valt de koelkast. Zonder stroom stopt de waterpomp. Zonder stroom gaat de mobiele netwerken uit. En dan? Dan moet je zelf iets doen.Drie stappen — simpel, maar cruciaal
De campagne dringt niet aan op paniek, maar op praktische actie. Drie dingen moet elk huishouden doen, zegt de overheid:- Maak een noodpakket: Zaklamp, batterijen, minstens 3 liter water per persoon, houdbaar voedsel (zoals conserven, energierijke snoep, noedels), een radio op batterijen, een powerbank voor je telefoon, en contant geld — minstens 100 euro.
- Maak een noodplan: Wie bel je als het misgaat? Waar ontmoet je familie? Hoe houd je contact als mobiel niet werkt? Denk aan ouders, kinderen, buurman, of een buurvrouw met een auto.
- Praat met je buren: De eerste hulp komt vaak van de naaste omgeving. Een buurman met een generator, een buurvrouw die medicijnen heeft, een kind dat weet waar de lantaarns staan — dat is de echte veiligheid.
De NCTV werkt samen met Netbeheer Nederland, die benadrukken dat elektriciteit de ruggengraat is van de samenleving — en daarmee een doelwit. Cybersecurity en infrastructuurbeveiliging zijn belangrijk, maar ze zijn geen vervanging voor burgers die weten wat ze moeten doen.
Hoe verder? De boekjes komen aan
Tussen 25 november 2025 en 10 januari 2026 ontvangt elk van de ruim 8,5 miljoen huishoudens in Nederland het informatieboekje Bereid je voor op een noodsituatie. Het is niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Turks, Arabisch, Pools en Duits — omdat veiligheid geen taal kent. De gemeente Vijfheerenlanden onderzoekt samen met de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) hoe een stroomuitval de kwetsbaarste bewoners treft: ouderen, mensen met een chronische ziekte, mensen zonder auto. Dat is geen abstracte kwestie. Dat is een kwestie van leven en dood.Wat is het verschil met vorige waarschuwingen?
Vroeger waren dergelijke campagnes vaak technisch, vaag, of te angstaanjagend. Deze keer is het anders. Er is geen sprake van ‘een ramp komt eraan’. Er staat: ‘Het kan gebeuren. En als het gebeurt, ben jij de eerste verdediger.’ De toon is rustig, maar dringend. De boodschap is niet ‘wacht op hulp’, maar ‘wees hulp’. En dat maakt het krachtig. De Rijksoverheid weet: in een noodsituatie zijn de eerste 72 uur cruciaal. Daarna komen hulpdiensten, de gemeente, de brandweer. Maar eerst? Eerst ben jij.
Waarom dit alles nu?
De gebeurtenissen van 2024 en 2025 zijn geen toeval. De oorlog in Oekraïne heeft energievoorzieningen over heel Europa onder druk gezet. De hittegolven van 2022 en 2023 hebben netwerken overbelast. De cyberaanvallen op ziekenhuizen en waterbedrijven zijn toegenomen. De overheid weet: de volgende grote storing is niet een vraag van of, maar van wanneer. En de enige manier om de schade te beperken? Iedereen voorbereiden.Frequently Asked Questions
Wat moet ik echt in mijn noodpakket stoppen?
Minimaal: een zaklamp met extra batterijen, 3 liter water per persoon per dag (voor 72 uur), houdbaar voedsel zoals conserven, noedels of energierijke snoep, een radio op batterijen, een powerbank voor je telefoon, en minstens 100 euro contant geld. Vergeet ook medicijnen, een handige handdoek, en een flesje desinfecterende zeep. Een kaars en een aansteker zijn handig — maar geen fakkel. Let op: geen elektrische kookplaat, geen magnetron. Denk aan handmatige oplossingen.
Waarom is contant geld zo belangrijk bij een stroomuitval?
Bij een langdurige pinstoring werken pinautomaten, betaalterminalen en mobiele betalingen niet meer. Supermarkten en apotheek kunnen dan alleen contant afrekenen. Een onderzoek van Markteffect toont aan dat slechts 54% van de Nederlanders voldoende contant geld heeft. Dat is te weinig. 100 euro kan een boodschap, medicijnen of een lift naar een warme plek betalen — als alles anders is uitgevallen.
Heb ik een generator nodig?
Nee, niet voor iedereen. Generatoren zijn duur, gevaarlijk bij gebruik binnen, en vereisen brandstof — die ook uitvalt bij een langdurige crisis. De overheid raadt aan om te focussen op batterijen, handmatige oplossingen en samenwerking met buren. Als je een generator hebt, gebruik hem dan alleen voor essentiële dingen, zoals een koelkast voor medicijnen, en nooit binnen. Veiligheid boven comfort.
Wat als ik alleen woon of een chronische ziekte heb?
Dan is het nog belangrijker om contact te hebben met buren of familie. Schrijf een lijst met namen en telefoonnummers van mensen die je kunnen helpen — en geef die aan iemand anders. De gemeente Vijfheerenlanden en Veiligheidsregio Utrecht hebben specifieke registries voor kwetsbare bewoners. Meld je aan via denkvooruit.nl als je hulp nodig hebt. Zonder een plan ben je kwetsbaar. Met een plan ben je veiliger.
Waarom niet gewoon de overheid laten regelen?
De overheid kan niet overal tegelijk zijn. Bij een grootschalige stroomuitval zijn hulpdiensten overbelast, wegen geblokkeerd, en communicatie uit. De eerste 72 uur zijn cruciaal — en dan ben jij de eerste lijn van verdediging. Dat is geen tekortkoming van de overheid, maar een realiteit van moderne samenlevingen. Als jij voorbereid bent, helpt dat ook anderen. Samen zijn we sterker.
Hoe weet ik of de informatie op denkvooruit.nl betrouwbaar is?
De website denkvooruit.nl is officieel van de Rijksoverheid en de NCTV, en wordt onderhouden door de ministerie van Justitie en Veiligheid. Alle informatie is gebaseerd op onderzoek van Markteffect en de aanbevelingen van de KNMG, de brandweer en netbeheerders. Er zijn geen advertenties, geen verkoop van producten — alleen praktische, neutrale instructies. Als je twijfelt, bel de lokale gemeente of check de officiële Twitter- en Facebook-kanalen van de NCTV.